Adembescherming

Bescherming van de ademhalingswegen vormt een absolute noodzaak voor de gezondheid van het personeel. Op de werkplek kan de lucht verontreinigd zijn door de aanwezigheid van stofdeeltjes, rook, nevel, gassen en/ of dampen. Preventieve maatregelen dienen als eerste te worden genomen. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan:
Het vrijkomen van gevaarlijke stoffen voorkomen, afzuiging van gevaarlijke stoffen bewerkstelligen
Het zuurstofpercentage in de lucht bedraagt normaal 20,9%. Indien op de werkplek het zuurstofpercentage lager is dan 19,5% moet bescherming worden ingezet die onafhankelijk van de omgevingslucht werkt; bijvoorbeeld persluchttoestellen.

MAC-waarde
MAC staat voor: Maximaal Aanvaarde Concentratie.
De MAC-waarden worden gepubliceerd in de Nationale MAC-lijst. Op deze lijst zijn diverse stoffen terug te vinden met een vermelding van de maximaal aanvaarde concentratie van die stof. Bij overschrijding van deze waarde op de werkplek dient men ademhalingsbeschermingsmiddelen te gebruiken. Ook bij lagere concentratie is het dragen van ademhalingsbescherming aan te bevelen.

MAC-waarden worden uitgedrukt in:
– ppm: parts per million = aantal deeltjes verontreiniging per miljoen deeltjes lucht
– mg/m3: milligrammen per kubieke meter
– v/m3: vezels per kubieke meter

Voorkomende afkortingen van de MAC-waarden zijn:
MAC-TGG: Hieronder verstaat men de tijdgewogen gemiddelde maximaal aanvaarde concentratie bij een blootstelling tot 8 uur per dag en niet meer dan 40 uur per week.
MAC-C: Hieronder verstaat men de absolute concentratie waar men aan mag worden blootgesteld. Een dergelijke aanduiding wordt toegepast bij die stoffen, waarvan een snel optredende toxosche werking wordt verwacht.

Normen
Bescherming tegen stof, nevel en/of rook
NEN-EN 149:2001: Ademhalingsbescherming: norm voor filterende gelaatsstukken. Na de publicatie van de NEN-EN 148:2001, (heeft de bestaande norm NEN-EN 149:1991 vervangen) is er geen onderverdeling meer tussen ‘solids only’ en ‘solids liquids’.
Bescherming tegen gassen en dampen
NEN-EN 141: Ademhalingsbeschermingsmiddelen; gasfilters en combinatiefilters
NEN-EN 136: Ademhalingsbeschermingsmiddelen; volgelaatsmaskers
NEN-EN 143: Ademhalingsbeschermingsmiddelen; deeltjesfilters

Keuze en toepassingsgebieden
Bescherming tegen stof, nevel en/of rook
Deeltjesfilters (stof, rook en nevels) worden in drie niveaus aangegeven, te weten:

P1 filters: inzetbaar tegen schadelijk fijnstof (MAC-waarde van > 10 mg/m3), 4x de MAC-waarde
P2 filters: inzetbaar tegen schadelijk fijnstof (MAC-waarde van 0,1 – 10 mg/m3), 10x de MAC-waarde
P3 filters: inzetbaar tegen giftig fijnstof ( MAC-waarde van < 0,1 mg/m3), 50x de MAC-waarde Sotfdeeltjes kunnen zowel bestaan uit vaste als vloeibare deeltjes.

Bescherming tegen gassen en dampen
Gas- en dampfilters bevatten ngeen deeltjesfilter, maar een actiekoolfilter. De actiekoolfilters worden gekeurd volgens EN 371/EN 372/ EN 141/ EN 405 en dienen voorzien te zijn van een CE-merk. De verschillende actiekoolfilters hebben een letter-, cijfer- en kleuraanduiding:

A organische dampen, kookpunt > 65 C, bruin
AX organische dampen, kookpunt < 65 C, bruin
B anorganische gassen en dampen, grijs
E zwaveldioxide en overige zure gassen, geel
K ammoniak, groen

Combinatiefilters bevatten alle kleuren van de aanwezige aparte filters. Deze mogen nooit in wisselende werkomgevingen worden gebruikt en niet herbruikt worden in verband met gevaar voor mogelijke chemische reacties. Naast deze filters kennen we ook nog een aantal speciale filters:

NO nitreuze dampen, blauw
CO koolmonoxide, zwart
Hg kwikdampen, rood
Re reactor-filter, oranje
SX overige speciale filters, violet

Een goedgekeurd filter is voorzien van een uiterste gebruiksdatum. Over het algemeen ligt deze datum afhankelijk van het type filter op 3 tot 5 jaar na aankoop. Na verwijdering van de verpakking is de opslagtijd maximaal 6 maanden. Geur en smaak geven aan dat een filter is verzadigd. De gebruikstijd is sterk afhankelijk van de hoeveelheid en het soort gas/damp, de temperatuur en het ademvolume van de gebruiker.